Đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH

Đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH – Đây là một trong những ống kính lấy nét tay nổi bật thuộc phân khúc cao cấp của TTArtisan, sở hữu thiết kế hoài cổ, chất lượng hoàn thiện tinh xảo và hiệu năng quang học vượt trội trong tầm giá. Với khẩu độ lớn f/1.4 và cấu trúc thấu kính phi cầu (ASPH), sản phẩm hứa hẹn mang lại khả năng tái tạo hình ảnh sắc nét, bokeh mượt mà cùng hiệu suất ấn tượng trong điều kiện ánh sáng yếu. Trong bài viết dưới đây, TTArtisan Việt Nam sẽ cùng bạn khám phá chi tiết những điểm mạnh và hạn chế của ống kính tiêu cự chuẩn này, từ đó giúp bạn có thêm góc nhìn thực tế trước khi lựa chọn.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH: Ưu và nhược điểm

Ưu điểm

• Chất lượng hình ảnh rất tốt: Độ sắc nét cao ngay từ khẩu lớn f/1.4 ở vùng trung tâm. Có thấu kính phi cầu (ASPH) giúp kiểm soát méo hình và cải thiện độ phân giải.
• Hiệu ứng bokeh đẹp: Khẩu độ lớn f/1.4 cho bokeh tròn, mịn và dễ tách chủ thể.
• Thiết kế thủ công cao cấp: Vỏ kim loại hoàn toàn, vòng lấy nét mượt và chắc chắn. Phong cách cổ điển, phù hợp máy ảnh mirrorless retro.
• Hiệu suất ánh sáng yếu tốt: Khẩu độ lớn giúp chụp ảnh ban đêm, trong nhà hoặc ánh sáng yếu hiệu quả mà không cần tăng ISO quá cao.
• Giá thành hợp lý: So với hiệu năng và chất lượng hoàn thiện, mức giá của ống kính này rất cạnh tranh.

Nhược điểm

• Lấy nét thủ công: Không có lấy nét tự động (AF), không phù hợp với các tình huống cần tốc độ cao như chụp chuyển động, sự kiện.
• Vùng rìa ảnh kém sắc nét ở f/1.4: Vẫn có hiện tượng mềm ở rìa khung hình khi mở khẩu tối đa, cần khép khẩu để cải thiện.
• Có hiện tượng viền tím (chromatic aberration): Viền tím/viền xanh xuất hiện ở vùng tương phản mạnh, đặc biệt tại khẩu lớn.
• Tối góc rõ rệt ở f/1.4: Hiện tượng vignetting tương đối mạnh khi mở khẩu tối đa, nhưng cải thiện đáng kể khi khép khẩu.
• Không có ngàm điện tử: Không truyền được thông tin EXIF về máy ảnh, không hỗ trợ focus peaking tự động (tùy máy).

Đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH: Thiết kế và hoàn thiện

Bề ngoài, ống kính này mang nhiều nét tương đồng với thiết kế của Leica M, bao gồm cả chấm đỏ đặc trưng nổi bật. Các vạch chia khoảng cách được khắc chính xác và sơn màu vàng/trắng rõ nét, trong khi vòng lấy nét được gia công chắc chắn, có khả năng chống chịu cao và cho hành trình xoay mượt mà khoảng 120° – từ khoảng cách lấy nét tối thiểu 0,7m đến vô cực. Ngoài ra, vòng lấy nét còn được trang bị thêm một thanh điều khiển để thao tác dễ dàng hơn.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH cho thấy vòng khẩu độ của ống kính được thiết kế với các nấc dừng nửa khẩu rõ ràng, cảm giác chuyển nấc chắc tay, cho thấy mức độ hoàn thiện rất cao. Đáng chú ý, ống kính còn được tích hợp khớp nối máy đo khoảng cách (rangefinder-coupled) có thể tự điều chỉnh thông qua một tua vít nhỏ đi kèm. Là người dùng máy ảnh Leica ngàm M, tôi đánh giá đây là một chi tiết thiết kế cực kỳ hữu ích – cho phép người dùng tinh chỉnh chính xác độ hiệu chuẩn ngay tại nhà mà không cần gửi đi hiệu chỉnh chuyên nghiệp. Giá như mọi ống kính M-mount đều được trang bị tính năng này.

Khi xuất xưởng, ống kính đã được hiệu chỉnh khá chính xác trên chiếc Leica M10 của tôi, tuy nhiên, điểm lấy nét tại vô cực có xu hướng hơi vượt qua điểm dừng cứng một chút (sẽ được đề cập rõ hơn ở phần vô cực sắc nét).

Giống như mẫu TTArtisan 50mm f/0.95, ống kính này không đi kèm loa che nắng trong hộp phụ kiện tiêu chuẩn.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH: Chất lượng hình ảnh

Giảm sáng (Vignetting)

Ở khẩu độ f/1.4, đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH ghi nhận hiện tượng tối góc đáng kể, đo được khoảng 2,7 EV tại các góc cực. Khi khép khẩu xuống f/2.0, hiện tượng này cải thiện còn khoảng 1,9 EV; tiếp tục giảm xuống còn 1,4 EV ở f/2.8 và đạt khoảng 1,3 EV tại f/8.0. Đây là mức độ vignetting tương đương với các ống kính 50mm nhỏ gọn, ở khẩu độ mở tối đa, TTArtisan cho hiệu suất giảm sáng góc tốt hơn khoảng 0,3 EV.

Tối góc quang học (Optical Vignetting)

Là một ống kính nhỏ gọn nhưng khẩu lớn, TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH không tránh khỏi hiện tượng tối góc quang học – vốn là đặc trưng của nhiều thiết kế tương tự. Hiện tượng này xảy ra khi các vòng tròn ánh sáng ở vùng rìa khung hình bị cắt bớt so với hình tròn hoàn hảo ở trung tâm.

Độ sắc nét

Ở vô cực (Sony A7RII – 42MP)

Tại khẩu độ f/1.4, TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH có phần mềm nhẹ ở trung tâm, nhưng cải thiện rõ khi dừng xuống f/2.0. Từ f/4.0 trở đi, độ nét toàn khung rất tốt – điều khiến nó trở thành lựa chọn không tồi cho chụp phong cảnh hoặc kiến trúc với máy ảnh ngàm M nhỏ gọn. Hiệu suất này khá giống với 7Artisans 28mm f/1.4.

Ở vô cực (Leica M10 – 24MP)

Ống kính hoạt động tương tự trên Leica M10, bất chấp sự khác biệt về ngăn xếp lọc phía trước cảm biến giữa các máy ảnh. Từ f/4.0, chất lượng hình ảnh trên toàn khung gần như đồng đều. Tuy nhiên, điểm lấy nét vô cực thực tế có thể hơi lệch nhẹ so với điểm dừng cứng – điều phổ biến ở các ống kính M-mount do sai số cơ khí giữa thân máy và ống kính.

Hiệu suất chụp chân dung (2,0 m)

So sánh giữa Sony A7III và Leica M10 ở khoảng cách chụp chân dung (khoảng 2,0 m), Leica cho kết quả rõ nét và đồng đều hơn ở vùng giữa khung so với Sony. Sự khác biệt này chủ yếu đến từ lớp lọc dày hơn trên cảm biến Sony.

 

Hiệu suất chụp gần (0,7 m)

Tại khoảng cách lấy nét tối thiểu, TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH vẫn giữ hiệu suất ấn tượng ngay cả ở f/1.4. Hiện tượng quang sai cầu rất nhẹ và gần như không ảnh hưởng nhiều đến hình ảnh trong các ứng dụng thực tế.

Chống lóa (Flare Resistance)

Đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH cho thấy khả năng chống lóa ở mức trung bình. Ống kính không đi kèm hood, điều này khiến hiện tượng lóa vòng và ánh sáng đi lạc xuất hiện rõ hơn ở f/1.4. Tuy nhiên, khi giảm khẩu xuống f/1.7, hiện tượng này gần như biến mất. Khả năng chống ghosting rất tốt, cho phép chụp ngược sáng hiệu quả nếu có kiểm soát ánh sáng phù hợp.

Hiện tượng Coma

Hiện tượng coma xuất hiện rõ ở f/1.4 và f/2.0 nhưng giảm đáng kể ở f/2.8, và gần như biến mất hoàn toàn khi khép khẩu đến f/4.0 hoặc f/5.6.

Biến dạng (Distortion)

Ống kính có hiện tượng méo hình nhẹ theo kiểu đệm kim (pincushion). Hiện chưa có profile hiệu chỉnh chính thức, nhưng bạn có thể dễ dàng sửa bằng tay trong Lightroom với giá trị -4. Dù vậy, nếu quan sát kỹ, vẫn có thể thấy một số sóng nhiễu tần số phụ nhẹ – nhưng không gây ảnh hưởng lớn trong thực tế sử dụng.

Bokeh

Bokeh là một điểm cộng lớn trong đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH. Ở khoảng cách lấy nét gần, bokeh mượt và mềm mại. Từ khoảng cách chụp chân dung nửa thân (1,2–1,5 m) đến toàn thân, ống kính vẫn duy trì được độ mờ nền dễ chịu và kiểm soát viền sáng tốt. Ngay cả trong các bối cảnh phức tạp như nền lá cây hoặc kim loại sáng, hiệu ứng bokeh vẫn không bị rối hoặc gây mất tập trung.

Sao mặt trời (Sunstars)

Với 12 lá khẩu, TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH tạo ra các tia sao mặt trời rõ nét từ f/8 đến f/16. Tuy chưa đạt đến độ tinh xảo như các ống kính cao cấp, nhưng kết quả thu được vẫn rất ấn tượng trong tầm giá.

Quang sai màu (Chromatic Aberration)

• Quang sai bên (Lateral CA): nhẹ và dễ chỉnh trong hậu kỳ.
• Quang sai trục (Longitudinal CA): xuất hiện ở cận cảnh với viền xanh phía sau và đỏ phía trước mặt phẳng nét. Giảm mạnh khi dừng xuống f/2.8.

Trong điều kiện khó, viền tím vẫn có thể thấy, nhưng TTArtisan kiểm soát tốt hơn so với một số đối thủ đắt tiền như Sony FE 55mm f/1.8 hay FE 35mm f/1.8.

Chuyển hướng lấy nét (Focus Shift)

Ống kính cho thấy hiện tượng dịch chuyển tiêu điểm khi khép khẩu là rất nhỏ – một điểm cộng đáng giá đối với người dùng Leica M khi cần độ chính xác cao.

Kết luận

Đánh giá TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH cho thấy đây là một lựa chọn rất đáng cân nhắc cho những ai đang tìm kiếm một ống kính MF tiêu cự chuẩn có hiệu năng quang học ấn tượng, thiết kế đẹp và giá thành hợp lý. Mặc dù còn một vài điểm cần lưu ý như tối góc ở khẩu lớn, viền tím nhẹ và không có AF, nhưng đổi lại, người dùng sẽ có được chất lượng hình ảnh xuất sắc, bokeh mượt mà, khả năng kiểm soát flare tốt và trải nghiệm thao tác thủ công rất đã tay.

Với khẩu độ f/1.4 cùng cấu trúc quang học cao cấp, sản phẩm này không chỉ phù hợp để chụp chân dung mà còn có thể đáp ứng tốt nhu cầu chụp đường phố, kiến trúc và ánh sáng yếu. Nếu bạn là người yêu thích cảm giác lấy nét tay và đang sử dụng hệ máy Leica M, hoặc body mirrorless có adapter phù hợp, thì TTArtisan 50mm f/1.4 ASPH chắc chắn là một ứng viên sáng giá trong tầm giá dưới 10 triệu đồng.