Đánh giá TTArtisan 50mm f/2: Hiệu suất quang học có gì nổi bật?

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2 – Ống kính tiêu cự chuẩn này đang thu hút sự chú ý của cộng đồng nhiếp ảnh nhờ thiết kế cổ điển, khẩu độ lớn và mức giá dễ tiếp cận. Trong bài viết dưới đây, TTArtisan Việt Nam sẽ cùng bạn khám phá chất lượng hình ảnh, hiệu năng thực tế cũng như lý do vì sao TTArtisan 50mm f/2 là một lựa chọn đáng cân nhắc cho cả người mới lẫn người chơi ảnh lâu năm.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2: Ưu và nhược điểm

Ưu điểm

• Thiết kế nhỏ gọn, hoàn thiện kim loại cao cấp: Ống kính có thân vỏ bằng kim loại chắc chắn, mang phong cách cổ điển, rất phù hợp với các máy ảnh mirrorless nhỏ gọn.
• Chất lượng hình ảnh tốt trong tầm giá: Ảnh sắc nét từ f/2.8 trở đi, độ tương phản và màu sắc trung thực, phù hợp với chụp chân dung, đường phố.
• Khẩu độ f/2 hỗ trợ chụp thiếu sáng và xóa phông tốt: Cho hiệu ứng bokeh mềm mại, dễ tạo chiều sâu cho ảnh chân dung hoặc chụp sản phẩm.
• Giá thành rất cạnh tranh: Là một trong những ống kính 50mm khẩu độ lớn có mức giá rẻ nhất trên thị trường, đặc biệt phù hợp với người mới bắt đầu.
• Lấy nét tay mượt mà, chính xác: Vòng xoay lấy nét có độ đầm và chính xác cao, dễ điều khiển trong các tình huống quay video hoặc chụp ảnh tĩnh.

Nhược điểm

• Không có AF (lấy nét tự động): Toàn bộ thao tác lấy nét là thủ công, không phù hợp với các tình huống cần tốc độ chụp nhanh.
• Độ nét ở khẩu f/2 chưa cao: Khi mở khẩu lớn nhất, ảnh có thể hơi mềm ở vùng rìa và xuất hiện viền tím nhẹ.
• Không có chống rung và không kháng thời tiết: Hạn chế trong điều kiện chụp rung tay hoặc thời tiết khắc nghiệt.
• Không có chip điện tử (tùy phiên bản): Một số phiên bản không truyền dữ liệu EXIF về máy ảnh, ảnh hưởng đến quản lý dữ liệu và dùng các tính năng hỗ trợ như focus peaking tự động.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2: Thiết kế và hoàn thiện ống kính

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2 cho thấy đây là một thiết kế hoàn toàn mới, không dựa trên phiên bản ngàm M như nhiều ống kính TTArtisan khác. Ống kính được sản xuất bởi DJ-Optical và hướng đến người dùng mirrorless full-frame với kích thước cực kỳ nhỏ gọn.

Vỏ ngoài bằng kim loại chắc chắn, nhưng một vài chi tiết cho thấy sự cắt giảm chi phí – các vạch chỉ dẫn chỉ được in chứ không khắc. Vòng khẩu độ xoay 90° từ f/2 đến f/16, với nấc nửa stop từ f/2 đến f/5.6 và toàn stop từ f/5.6 trở đi. Thiết kế này đơn giản nhưng hiệu quả.

Vòng lấy nét có độ mượt tốt, xoay hơn 120° từ 0,6m đến vô cực (mặc dù nhà sản xuất công bố là 0,5m). Đây là ống kính hoàn toàn thủ công, không có chip điện tử hay dữ liệu EXIF.

Không đi kèm hood và tùy chọn hood chính hãng không cải thiện nhiều khả năng chống lóa. Tuy vậy, với kích thước gần tương đương các ống kính SLR cổ điển như Nikon Series E 50mm f/1.8, TTArtisan 50mm f/2 là một trong những ống kính nhỏ nhất dành cho hệ mirrorless full-frame hiện nay.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2: Chất lượng hình ảnh

Vignetting (Tối góc)

Với thiết kế nhỏ gọn kiểu pancake và khẩu độ lớn, TTArtisan 50mm f/2 không tránh khỏi hiện tượng tối góc mạnh ở khẩu độ f/2, với mức giảm sáng lên tới 3.3 EV. Khi khép khẩu, hiện tượng này giảm rõ rệt: 2.7 EV ở f/2.8, 2.2 EV ở f/4, và còn 1.7 EV ở f/11. Từ f/5.6 trở đi, vignetting chỉ ở mức trung bình và hầu như không ảnh hưởng đến chất lượng ảnh trong thực tế.

Bên cạnh đó, tối góc quang học – hiện tượng vòng tròn ánh sáng ở các góc bị cắt so với trung tâm – cũng được kiểm soát tốt. Nhờ thiết kế quang học đơn giản, không dùng thấu kính phi cầu, TTArtisan 50mm f/2 giữ được hình dạng vòng sáng khá tròn ở các góc, mang lại bokeh sạch, không méo hoặc viền rối.

Trên các thân máy như Sony A7RII hay A7RIV, hiện tượng ám tím nhẹ ở góc có thể xuất hiện ở khẩu lớn, nhưng rất khó nhận ra trong thực tế và dễ xử lý bằng profile correction hoặc hậu kỳ. Tổng thể, mức tối góc của ống kính này là hoàn toàn chấp nhận được trong phân khúc ống kính nhỏ gọn giá rẻ.

Độ sắc nét (Sharpness)

Ở khẩu độ f/2.0, TTArtisan 50mm f/2 cho thấy độ mềm nhẹ trên toàn khung, chủ yếu do quang sai cầu chưa được hiệu chỉnh. Khi khép khẩu xuống f/2.8, độ sắc nét cải thiện rõ rệt, đặc biệt ở vùng trung tâm. Vùng giữa khung bắt đầu đạt độ chi tiết tốt ở f/4.0, trong khi các góc tuy không sắc như trung tâm nhưng vẫn ở mức dùng được – điều phổ biến ở các ống pancake không dùng thấu kính phi cầu.

Tại f/11, hình ảnh toàn khung rất tốt, phù hợp cho phong cảnh và kiến trúc. Ở khoảng cách chân dung (~1,4m), TTArtisan 50mm f/2 cho chi tiết khá ổn từ f/2.8 trở lên, dù ở f/2.0 vẫn dùng được nếu cần xoá phông tối đa. Ở khoảng cách gần (~0,6m), ảnh hơi mềm ở f/2.0 nhưng cải thiện đáng kể khi dừng lại một khẩu.

Tóm lại, tuy không phải ống kính siêu nét ở khẩu lớn, nhưng đánh giá TTArtisan 50mm f/2 cho thấy độ sắc nét đáp ứng tốt nhu cầu thông thường, nhất là khi khép khẩu nhẹ.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2: Hiệu ứng bokeh

Dù không phải ống kính chuyên về bokeh, nhưng TTArtisan 50mm f/2 mang lại hiệu ứng mượt mà và dễ chịu trong nhiều tình huống. Nhờ thiết kế đơn giản, không dùng thấu kính phi cầu và tối góc quang học thấp, các điểm sáng ngoài tiêu cự giữ được hình tròn khá tự nhiên – ngay cả gần góc khung hình.

• Khoảng cách gần: Bokeh tròn, mịn, chủ thể nổi bật rõ ràng – rất tốt cho ảnh tĩnh vật hoặc chi tiết nhỏ.
• Khoảng cách trung bình: Hiệu ứng vẫn dễ chịu, nhưng đôi khi các điểm sáng ở góc chuyển thành hình thang do Coma.
• Khoảng cách xa: Bokeh có thể hơi nhiễu ở góc trong điều kiện nền phức tạp như cây cối, do ảnh hưởng từ độ cong trường ảnh và hiện tượng Coma.

Nhìn chung, đánh giá TTArtisan 50mm f/2 cho thấy hiệu ứng bokeh khá hài hoà và dễ chịu trong phần lớn tình huống sử dụng thực tế.

Khả năng chống lóa (Flare Resistance)

Đây là điểm yếu lớn nhất của ống kính. TTArtisan 50mm f/2 không đi kèm hood, và khi gặp ánh sáng mạnh ngoài khung, hiện tượng lóa xảy ra dễ dàng, nhất là khi mặt trời nằm gần rìa ảnh. Dù có thể giảm phần nào bằng cách che bằng tay, nhưng không thể xử lý triệt để.

Khi mặt trời nằm trong khung hình, hiện tượng bóng mờ màu hồng và phản xạ nội khá rõ, nhất là ở khẩu độ lớn. Đây không phải ống kính phù hợp cho các cảnh ngược sáng nghiêm trọng, trừ khi bạn chủ đích tạo hiệu ứng flare vì lý do nghệ thuật.

TTArtisan có bán hood hình chữ nhật vặn 43mm, nhưng trong thực tế, nó quá ngắn để có tác dụng rõ rệt.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2: Hiện tượng Coma

Tương tự các ống pancake cổ điển, TTArtisan 50mm f/2 gặp hiện tượng Coma khá rõ ở khẩu độ lớn. Các nguồn sáng điểm gần góc khung hình bị kéo dài, tạo thành hình dạng giống “dấu phẩy” hoặc “cánh chim”.

Hiện tượng này giảm dần khi khép khẩu, và đạt mức tốt nhất ở f/11. Trong điều kiện ban ngày, Coma có thể xuất hiện nhẹ ở góc ảnh khi chụp ở f/2.0 nếu có vùng tương phản cao, như cành cây trước nền trời.

Đây là điểm trừ quen thuộc với các ống kính đơn giản không có thấu kính hiệu chỉnh đặc biệt – và đánh giá TTArtisan 50mm f/2 xác nhận điều đó.

Biến dạng (Distortion)

Ống kính này thể hiện một chút biến dạng dạng kim (pincushion), nhưng mức độ tương đối đều và dễ chỉnh. Trong hầu hết tình huống thực tế, hiệu ứng không gây ảnh hưởng lớn đến bố cục, trừ khi bạn chụp các đường thẳng gần rìa khung.

Chỉnh -6 trong Lightroom hoặc Photoshop có thể loại bỏ hầu hết méo hình, tuy nhiên một chút cong nhẹ vẫn có thể còn ở các góc. Với mức giá và kích thước của ống kính, đây là mức chấp nhận được.

Quang sai màu (Chromatic Aberration)

TTArtisan 50mm f/2 kiểm soát quang sai màu khá tốt, vượt kỳ vọng đối với một ống kính thủ công nhỏ gọn giá rẻ.

• Viền màu bên (lateral CA): Thấp, chủ yếu xuất hiện nhẹ ở các cạnh đối tượng tương phản cao và gần rìa khung hình. Lightroom xử lý chỉ với một cú nhấp chuột.
• Viền màu dọc (longitudinal CA / loCA): Có một chút viền tím phía trước tiêu điểm và viền xanh sau tiêu điểm – điển hình của ống kính không có thấu kính phi cầu. Tuy nhiên, mức độ nhẹ hơn nhiều so với các ống kính SLR 50mm cũ hoặc một số ống kính autofocus phổ thông như Sony FE 50mm f/1.8.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2 cho thấy đây là một trong những ống kính cổ điển xử lý quang sai màu tốt nhất trong tầm giá.

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2: Sunstar

Ống kính có 10 lá khẩu tròn, giúp duy trì bokeh tròn ở khẩu độ lớn, nhưng điều này khiến hiệu ứng sunstar (tia sáng hình sao) không rõ ràng, ngay cả khi khép khẩu đến f/11 hay f/16.

Bạn có thể nhìn thấy một số tia sáng mờ khi chụp với nguồn sáng mạnh ở khẩu độ nhỏ, nhưng không đủ sắc hoặc nổi bật để được xem là một điểm mạnh của ống kính này. Nếu bạn thích sunstar rõ nét, đây không phải là lựa chọn lý tưởng.

Chuyển hướng lấy nét (Focus Shift)

Giống nhiều ống kính lấy nét tay cổ điển, TTArtisan 50mm f/2 có hiện tượng chuyển hướng lấy nét khi khép khẩu: mặt phẳng lấy nét dịch nhẹ về phía sau hoặc trước khi bạn thay đổi khẩu độ.

Điều này không thành vấn đề nếu bạn đã khép khẩu trước khi lấy nét – cách nên làm với mọi ống kính thủ công. Tuy nhiên, nếu bạn lấy nét ở f/2.0 rồi chụp ở f/4.0 mà không chỉnh lại, độ nét có thể bị ảnh hưởng.

Kết luận

Đánh giá TTArtisan 50mm f/2 cho thấy đây là một lựa chọn hấp dẫn trong phân khúc ống kính MF giá rẻ. Với thiết kế nhỏ gọn, ngoại hình cổ điển, chất lượng hình ảnh khá tốt từ f/2.8 trở đi và hiệu ứng bokeh đẹp mắt, ống kính này đặc biệt phù hợp với người mới bắt đầu, những ai yêu thích thao tác thủ công hoặc cần một ống kính gọn nhẹ cho chụp chân dung, đường phố, đời thường.

Dù còn tồn tại một số điểm yếu như dễ bị lóa, Coma ở khẩu lớn và không có AF, nhưng với mức giá dễ tiếp cận và hiệu năng tổng thể tốt, TTArtisan 50mm f/2 vẫn là một lựa chọn đáng cân nhắc – không chỉ để bắt đầu mà còn để bổ sung vào bộ sưu tập ống kính MF mang tính trải nghiệm cao.